«Нурулла» мәчете – «Печән базары» мәчете, «Юныс» мәчете, «Җиденче җәмигъ мәчете»
1845-1849 елларда мәчет Ибраһим (1806-1886) һәм Исхак (1810-1884) Юнысовлар тарафыннан әтиләре – беренче гильдия сәүдәгәре Гобәйдулла Юнысов (1776-1849) васыять иткән акчага төзелә.
Милли-романтик юнәлештәге эклектика стилендә башкарылган, бинаның аркылы ягына җир өсте манарасы белән эшләнүче яңа төр мәчетләрнең башлангычы һәм татар мәдәнияте архитектура үсешендә яңа этап булып торучы һәйкәл.
1845-1849 елларда Печән базары һәм Мәскәү урамнары киселешендә матур, мәһабәт бина төзелә. Корылманың алгы ягы туп-туры Печән базары мәйданына чыга. Әлеге бинаны бөтен яктан да күрергә мөмкин була. Хәзер Казанның Иске татар бистәсенең эре сәүдә үзәге хезмәткәрләре анда гыйбадәт кылырга йөри.
Бина күппочмак рәвешендә ясалган һәм өске өлешендә гөмбәз белән тәмамлана. Монументаль аркадалар, үзәк зал, штукатуркасыз стеналар, бизәкле арабесклар, бизәкле пыялалы тәрәзәләр – мәчетнең үзенә генә хас үзенчәлекләре. Бу образ Иерусалимда урнашкан Куббат Ас-сахра мәчетендә ачык күренә. Гөмбәз формасында VI-VIII гасырга караган Османлы чоры алымнарын күрергә мөмкин. Бина алдында төзелгән өч яруслы манара зиннәтле уксыман формадагы арка белән җиһазландырылган. Ул төп бина белән ябык коридор ярдәмендә тоташа.
Мәчет төзү өчен урын бик җентекләп сайланылган. Печән базары мәйданындагы мәчеткә мөһим урын бирелә. Бу Казанның күп гасырлык тарихын саклый торган дини бина. Дини-мәдәни тормышта мәчетләр төп үзәк ролен башкарып, зур урын биләп тора. Исламдагы тәртип өчен бай сәүдәгәрләр, руханилар, Татар ратушасы җаваплы була. Печән базары һәрвакыт күп кеше җыела торган урын булып санала. Монда халыкның төрле катламындагы кешеләрне очратырга мөмкин.
1929-1992 еллар мәчет өчен аеруча авыр була. Бина төрле ихтыяҗлар өчен, шул исәптән торак буларак та кулланыла. 1992 елда аның исемен үзгәртү һәм «Нурулла» дип атау хакында карар кабул ителә. 1990-1995 елларда зур төзекләндерү чаралары башланып китә. Иң зур тырышлык манараны торгызуга юнәлтелә. Бүгенге көндә Нурулла мәчете яки Җиденче җәмигъ мәчетенең ишекләре һәркем өчен ачык, монда даими рәвештә бәйрәм, җомга намазлары җәмәгатьчелек белән укыла.
Башка публикацияләр
Барлык публикацияләр1 ноябрь
Беренче гильдия сәүдәгәре, хәйрияче Габдулла Мөхәммәтйосып улы Апанаев
«Апанаевлар һәм Казаковлар сәүдә-сәнәгать ширкәтен» төзүчеләрнең берсе.
10 февраль
Солтан мәчете – «Госман» мәчете, «Сигезенче җәмигъ мәчете», «Кызыл мәчет»
1867 елда архитектор П.Е. Аникин проекты буенча Казанның беренче гильдия сәүдәгәре Җиһанша Госманов (1817-1872) тарафыннан төзетелгән.